Εισβολή-Αττίλας

            Στις ελεύθερες περιοχές της Κύπρου, κάθε πρωί της 2οης Ιουλίου στις 5.30 π.μ. περίπου ακούγονται σειρήνες...
           Από τις 4.35 το πρωί του Σαββάτου 20 Ιουλίου 1974 αρχίζουν οι επιχειρήσεις για την τουρκική εισβολή στο νησί της Κύπρου. Τουρκικά πολεμικά πλοία αποβιβάζουν στρατιωτικές δυνάμεις στην ακτή

«Πέντε Μίλι» δυτικά της Κερύνειας, ενώ τουρκικά αντιτορπιλικά βάλλουν εναντίον στρατιωτικών στόχων και πολεμικά αεροσκάφη εναντίον του αεροδρομίου Λευκωσίας, του στρατοπέδου ΕΛΔΥΚ και άλλων εγκαταστάσεων. Αλεξιπτωτιστές πέφτουν στον τουρκικό θύλακα Λευκωσίας-Κερύνειας και σε άλλες στρατηγικές περιοχές, ενώ παράλληλα με την απόβαση, πραγματοποιείται μεταφορά αλεξιπτωτιστών στις ακτές της Κερύνειας με ελικόπτερα. Η επιχείρηση ονομάστηκε "Αττίλας", από το όνομα του βασιλιά των Ούννων, που έμεινε γνωστός στην ιστορία ως «Μάστιγα του Θεού». Η επιχείρηση δεν ήταν καλά προετοιμασμένη από πλευράς των Τούρκων, όπως ομολογούν, ανενόχλητοι όμως κινήθηκαν! Περισσότερο αιφνιδιασμένη και απροετοίμαστη (και καθησυχαστική τις πρώτες στιγμές!) υπήρξε τόσο η πραξικοπηματική κυβέρνηση της Κύπρου, όσο και η χούντα της Αθήνας...

            Παρά την αναποφασιστικότητα και την απραξία των πολιτικών ηγεσιών Ελλάδας και Κύπρου, οι αξιωματικοί και οι οπλίτες της Εθνικής Φρουράς και της ΕΛΔΥΚ πολέμησαν με απαράμιλλη γενναιότητα,  ακάλυπτοι από αεροπορική υποστήριξη και κάτω από άνισες- σε όλους τους τομείς- συνθήκες, πολλές φορές μοναχικά...

Επιχείρηση "Νίκη"

          Η επιχείρηση "Νίκη" εκτελέστηκε τη νύχτα της 21 προς 22 Ιουλίου 1974, αποτελώντας τη μοναδική αποστολή μεταφοράς ελληνικών ενισχύσεων Ειδικών Δυνάμεων στην Κύπρο κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής. Μετά την ανεπιτυχή απόπειρα αποστολής της Β' Μοίρας Καταδρομών με επιστρατευμένα αεροσκάφη της Ολυμπιακής Αεροπορίας, η Α' Μοίρα Καταδρομών υπό τον Ταγματάρχη Γεώργιο Παπαμελετίου ενημερώνεται πως αντί για τα Δωδεκάνησα θα μεταφερθεί στην Κύπρο, με μεταγωγικά αεροσκάφη Noratlas της Πολεμικής Αεροπορίας. Η ελληνοκυπριακή φρουρά του αεροδρομίου δεν ενημερώνεται έγκαιρα και μόλις τα Noratlas προσεγγίζουν εξαπολύει εναντίον τους σφοδρό αντιαεροπορικό πυρ. Το αποτέλεσμα ήταν η κατάρριψη ενός (Νίκη 4), ενώ άλλα τρία προσγειώθηκαν με σοβαρές ζημιές:  4 αεροπόροι και 29 καταδρομείς σκοτώθηκαν από φίλια πυρά, 10 καταδρομείς τραυματίστηκαν, τελική μάχιμη δύναμη της Α'ΜΚ  279 άνδρες... Θυμάμαι ακόμα της εκπομπές με κάποιους βαθιά τραυματισμένους από την εμπειρία εκείνη...

         Το στρατιωτικό καθεστώς της Αθήνας, αφού έχασε τελείως τον έλεγχο της κατάστασης, αναγκάσθηκε στις 23 Ιουλίου να εγκαταλείψει την εξουσία, την οποία ανέλαβε η «Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας». Παράλληλα, στην Κύπρο καθήκοντα Προέδρου ανέλαβε, λόγω απουσίας του Μακαρίου, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Βουλής Γλαύκος Κληρίδης. Οι Τούρκοι συνεχίζουν την προέλαση. Στις 8 Αυγούστου, πυροβολούν κατά μήκος της «πράσινης γραμμής» Λευκωσίας και, στις 10 Αυγούστου, λεηλατούν το λιμάνι της Αμμοχώστου.

Αττίλας ΙΙ

           Ο τουρκικός στρατός, παρά τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, εξαπέλυσε στις 4.35 π.μ. της 14ης Αυγούστου 1974 νέα επίθεση κατά της Κύπρου, γνωστή ως «Αττίλας ΙΙ»: 40.000 άνδρες εφοδιασμένοι με σύγχρονα όπλα και μέσα, περισσότερα από 200 άρματα μάχης και υποστήριξη από την Πολεμική Αεροπορία με 64 αεροσκάφη συνεχώς πάνω από το κυπριακό έδαφος.

           Στις 15 Αυγούστου, οι τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις προωθήθηκαν προς την Αμμόχωστο και την επομένη καταλήφθηκε και η κωμόπολη Μόρφου. Αψηφώντας προκλητικά τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, οι Τούρκοι εξακολουθούν να προελαύνουν μέχρι το βράδυ της 16ης Αυγούστου, οπότε ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Μπουλέντ Ετσεβίτ ανακοίνωσε κατάπαυση του πυρός. Τα τουρκικά στρατεύματα, κατά την συνήθη τακτική τους, δεν τήρησαν την συμφωνία και συνέχισαν τις επιχειρήσεις τους, έως ότου στις 17 Αυγούστου ολοκλήρωσαν την κατάληψη των στρατηγικών τους στόχων: το 36,3% του κυπριακού εδάφους (σταδιακά οι προωθήσεις των εισβολέων το έκαναν 36,6%) περιήλθε στην κατοχή των Τούρκων. Οι νεκροί (Ελληνοκύπριοι και Ελλαδίτες) υπολογίζονται σε 2.000, ενώ αγνοείται η τύχη 1.619 Ελληνοκυπρίων και Ελλαδιτών.

Οι εισβολείς διέπραξαν ανατριχιαστικές και κτηνώδεις πράξεις βίας: απαγωγές και

Έλληνες αιχμάλωτοι

εκτελέσεις άμαχου πληθυσμού, βεβηλώσεις και συλήσεις ιερών ναών και μοναστηριών, βιασμούς γυναικόπαιδων, λεηλασίες σπιτιών και περιουσιών, πολιτιστικών μνημείων. Βιαιοπραγίες διαπράχθηκαν, φυσικά, και από Τουρκοκυπρίους, συνεργάτες των τούρκων στρατιωτών. "Εξυπηρετήσεις" φαίνεται να έκαναν και βρετανοί στρατιώτες...
        Διακόσιες χιλιάδες Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες, περίπου το ένα τρίτο του συνολικού πληθυσμού,  εκτοπίστηκαν από το κατεχόμενο βόρειο τμήμα του νησιού, όπου αποτελούσαν το 80% του πληθυσμού. Το 36,6% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας (το βόρειο τμήμα του νησιού που συγκέντρωνε το 70% των πλουτοπαραγωγικών πόρων) βρίσκεται μέχρι σήμερα υπό κατοχή. Από τις περίπου 15.000 Ελληνοκυπρίους που δεν εγκατέλειψαν την Καρπασία σήμερα έχουν μείνει εγκλωβισμένοι περίπου 300 άνθρωποι, στο έλεος...
          Οι λέξεις προδοσία, απόρρητος φάκελος Κύπρου που δεν ανοίγει, είναι λίγες για να δικαιολογήσουν τον πόνο των αμάχων, την πίκρα των στρατιωτών που με λύσσα και αυτοθυσία έβλεπαν πως, παρά τις ορδές των βαρβάρων, μπορούσαν να κρατήσουν το νησί, αν... Η ελληνική αντίσταση κατέρρευσε και τα πεδία της μάχης μεταβάλλονταν και πάλι σε  νέες Θερμοπύλες της ελληνικής ιστορίας. Σε αυτόν το ένα περίπου μήνα πολέμου γράφτηκαν λαμπρές και τραγικές ταυτόχρονα ιστορικές σελίδες, με άγνωστες στους πολλούς λεπτομέρειες, νωπές ακόμα και σήμερα...
          Οι δε αναλήθειες και η τουρκική προπαγάνδα δεν είχαν (και δεν έχουν όρια) :

Αφιέρωμα με οπτικό υλικό και εδώ. Υπάρχουν και αρκετά βίντεο στο youtube.

 *

Μετά την εισβολή

 

Το σπίτι που γεννήθηκα κι ας το πατούν οι ξένοι

στοιχειό είναι και με προσκαλεί ψυχή και με προσμένει

 

(Κωστής Παλαμάς, Τα Παράκαιρα, 1918)

Απόσπασμα από το άρθρο του καθηγητή Χ.Γιαλλουρίδη

(στην εφημερίδα της Κύπρου Ο Φιλελεύθερος , Αύγουστος του 2012)

         "Η Κύπρος υπέστη το 1974 μια πρωτοφανή για την ιστορία της αλλά και τα δεδομένα, τον πολιτισμό και τις πολιτικές συνθήκες της Ευρώπης, προσβολή στην ύπαρξη, την αξιοπρέπεια, την ιστορία, τις παραδόσεις, κυρίως όμως την προοπτική επιβίωσής της. Με τα όσα τραγικά συνέβησαν το 1974, δεν επλήγη μόνο το κύρος της Κύπρου αλλά και η αξιοπρέπεια και η αξιοπιστία του

 ελληνικού κράτους και το κύρος της Ελλάδας ως έθνους και κράτους.  

          Σήμερα καταφέραμε με την ανυπαρξία, την ατολμία, την έλλειψη σχεδιασμού και στρατηγικής, να φέρουμε τα πράγματα σε τέτοιο σημείο που να δημιουργηθεί η πεποίθηση ότι η καταστροφή του 1974 δεν επανορθώνεται, έχει συμβεί δηλαδή το ανεπανόρθωτο. Το χειρότερο είναι ότι μεγαλώνουν νέες γενιές ανθρώπων, και στην Κύπρο, στην Ελλάδα και στον υπόλοιπο κόσμο με την εικόνα μιας «ομαλότητας» που επήλθε σταδιακά και οδηγείται ασφαλώς σε νομιμοποίηση και ουσιαστικά σε ολοκλήρωση της ταπείνωσης και της υποταγής του 1974. Για τις νέες γενιές Κυπρίων και Ελλήνων Ελλάδος και διασποράς, η Κύπρος οδηγήθηκε στην εισβολή και την βίαιη αλλαγή της κοινωνικής, πολιτικής και πολιτιστικής της δομής ως ιστορικής συνέχειας, υπέστη ένα βαύτατο πλήγμα και ένα βαθύ τραύμα, πλην όμως οι νέες συνθήκες απορροφήθηκαν, ενσωματώθηκαν, έγιναν αποδεκτές χωρίς ουσιαστική αντίδραση, χωρίς διεκδίκηση, χωρίς αγώνα για την αποκατάσταση της νομιμότητας και της ανάκτησης της ελευθερίας. 


          Η Κύπρος καθεύδει και ο Ελληνισμός συμπαρίσταται...

          Εμείς δεν κάναμε τίποτα. Παραμείναμε καθεύδοντες τα τελευταία 38 χρόνια και αφήσαμε τον χωροχρόνο να αλλάξει τον ρου της ιστορίας, του πολιτισμού, των παραδόσεων της τρισχιλιετούς εικόνας ενός υπερήφανου μέχρι πρόσφατα έθνους. Μήπως έχουμε καταλάβει ότι οι γενιές που έρχονται θα θεωρούν αυτά που έγιναν ως μια προσβλητική, απαξιωτική «ομαλότητα» με την οποία είναι υποχρεωμένοι να ζούν χωρίς την αξιοπρέπεια της ιστορίας τους και χωρίς να είναι περήφανοι για τις γενιές που προϋπήρξαν και που δεν ήταν σε θέση, δεν θέλησαν, δεν μπόρεσαν να υπερασπιστούν το δίκαιο, την ελευθερία,τoν πολιτισμό ενός έθνους, μιας μικρής χώρας, ενός κράτους που από την γένεσή του κουβαλούσε τα κουσούρια και τις αδυναμίες μιας θνησιγενούς πορείας."

           

          Και έκλεινε το άρθρο με απόσπασμα  ποιήματος του Γ. Ρίτσου για τον ηρωικό θάνατο του Γρ. Αυξεντίου. Παραθέτω κι εδώ:

ΤΕΛΕΙΩΣΑΝ πια τα ψέματα – δικά μας και ξένα 

Η φωτιά η παντάνασσα πλησιάζει. Δεν μπορείς πια 

Να ξεχωρίσεις αν καίγεται σκοίνος ή φτέρη ή θυμάρι. Η φωτιά 

πλησιάζει.

Κι όμως πρέπει να προφτάσω να ξεχωρίσω,

Να δω, να υπολογίσω, να σκεφτώ – (για ποιόν; Για μένα;

Για τους άλλους;) Πρέπει.

Μου χρειάζεται πριν απ' το θάνατό μου μια ύστατη γνώση,

η γνώση του θανάτου μου, για να μπορέσω να πεθάνω.

Πίσω και πλάι και πάνω, το φράγμα της πέτρας˙ μπροστά

ένας μικρός ή ο ατελείωτος θάνατος˙ στη μέση

(στη μέση;) εγώ. - Τι είναι ένας άνθρωπος κλεισμένος στη φωτιά και στην πέτρα, που η μόνη του διέξοδος :

Ένας τμηματικός θάνατος ; Πρέπει να τον γνωρίσω.

Δεν προφταίνω.

ΙΣΩΣ και να μπορούσα να γλυτώσω. Ίσως μπορούσα

ν’ αντέξω την καταφρόνια ή την συγγνώμη ή την λησμονιά των

άλλων. Όμως εγώ θα μπορούσα

να λησμονήσω το φως που ονειρευτήκαμε μαζί; κείνο το μέγα

καρδιοχτύπι της σημαίας μας; Θα μπορούσα

να βολευτώ στον ίσκιο μιας γωνιάς με σταυρωμένα τα χέρια γύρω

στα σταυρωμένα γόνατα

σα μνησίκακη, μεμψίμοιρη ή αμέτοχη αράχνη

που πλέκει μόνο με το σάλιο της τα δίχτυα της;

(Γιάννης Ρίτσος, "Αποχαιρετισμός", 1957)